De zoektocht die Vedute heet (essay uit de uitgave: Vedute 1991-2001; 2001) Cilia Erens

Al jaren loop ik in straten over de wereld langs openstaande ramen en luiken en hoor de klanken van binnen naar buiten ‘drijven’, de klanken van binnenwerelden die opgaan in de buitenwereld, in het open luchtruim. Ik hoor hoe geluidsbronnen binnen weerkaatsen tegen de wanden, hoe soms duidelijk wordt welke omvang en aankleding een binnenruimte heeft, hoe die binnenruimtes zich in het voorbijgaan aan mij openbaren. Deze transparante vorm van overgangsgebieden intrigeert mij en is een wezenlijke bron voor mijn werk als geluidskunstenaar. Toen Vedute mij vroeg om een ruimtelijk manuscript te maken in relatie tot geluid leek de opdracht mij op het lijf geschreven en overzichtelijk: alleen de maten liggen vast. Ga je gang.
Een klein jaar later. Bij de presentatie van de ruimtelijke manuscripten voor het project geluid en ruimte valt op dat de behuizing van Vedute zelf een soort akoestisch masterdocument is, één die alle verzamelde manuscripten omsluit. Met de regelmaat van het spoorboekje vult de ruimte zich met het allesoverheersende geluid van denderende treinwielen boven ons: Acoustic Architecture – Architectural Acoustics: letterlijk! Dit keer niet van binnen naar buiten, maar omgekeerd. Mijn angst voor overeenkomstige benaderingen blijkt ongegrond.
Bang had ik nooit hoeven zijn. De verschillen knallen er al uit terwijl de manuscripten nog ongeopend zijn. En tijdens de persoonlijke presentatie van ieder manuscript blijkt niet een gedachtegang dezelfde. Het wordt me duidelijk tot welke uitersten drie vaste maten kunnen inspireren. Vaste maten die leiden tot onvoorspelbare nieuwe ruimtes, zowel tastbare in materiaal als transparante in gedachten en geluid.
Vedute’s uitgangspunt, de maten 44 x 32 x 7 cm in gesloten vorm, kan voorgelegd worden aan alle denkbare disciplines. Ik vind het een bij uitstek interdisciplinair uitgangspunt. Ook Vedute zelf kun je beschouwen als overgangsgebied: een intermediair tussen gesloten en open, tussen eigen gedachtegangen en andermans gedachtegoed. Dit alles lijkt een potentie ad infinitum te waarborgen. Zie je bij de meeste ruimtelijke manuscripten in gesloten vorm vooral een variatie aan materialen, soms al een spoor van gedachtegangen openbarend, in open vorm is bijna geen werk meer te herkennen. Duizend en een nacht sprookjes openbaren zich. Het strenge concept van de maten verdwijnt naar de achtergrond. Het doet me denken aan de sensatie van de wonderschelpen die ik vroeger wel eens kreeg. Een doodgewone schelp, gesloten door een reepje papier. Liet je hem voorzichtig in een glas water zakken en ging je ongeduldig geduldig wachten tot de verrassing daar was, dan opende zich de schelp en wrong zich een bloem naar boven. En omdat elke schelp iets anders bevatte dan alle andere riep zo’n cadeautje altijd weer verrassing, verwondering en verlangen op.
De sensatie van de wonderschelp van toen ervaar ik bij het omgeven zijn door de Vedute-dozen, de ruimtelijke egodocumenten die tezamen een bibliotheek van de verbeeldingskracht vormen. Het lijkt wel of het gegeven dat drie maten op zichzelf neutraal zijn die variëteit aan verbeeldingskracht garandeert. Alsof deze maten ertoe dwingen je binnenste buiten te keren om je fascinaties erin te vertalen. Daarom ook is het transparante gedachtegoed dat ten grondslag ligt aan een manuscript even wezenlijk als de tastbare neerslag.
Een hieraan inherent gegeven is dat je je de bibliotheek nooit in één oogopslag kunt toe-eigenen. Individueel moet je als bezoeker de reis maken. Het is een actieve vorm van beleven. Het ontvouwen van het gedachtegoed vraagt letterlijk tijd. Maar geldt dat niet voor elk boek? Manuscript? Document? Het is de kracht en tegelijkertijd de kwetsbaarheid van Vedute, waarbij de kracht de doorslag geeft. De verhalende witte handschoenen, het performance-achtige karakter van de persoonlijke presentatie, laat je de hele gedachtegang ervaren. En dan pas, via de zintuigen en niet alleen via de aangeleerde taal, dring je door tot een universum.

Informatie

Voor bruikleenaanvragen, presentaties en alle andere informatie:
mail: Annemartine van Kesteren

Mailadressen wijzigen nogal eens. Wie ten onrechte geen uitnodigingen van Vedute ontvangt, vragen wij een mailadres te sturen aan Stichting Vedute

Vedute op Instagram

COLOFON

OPRICHTERS
Rob Bloem
Christian Bouma
Mariska van der Burgt
Peter de Rijk
Suzanne Styhler

BESTUUR
Dirk Sijmons
Eric Amory
Annemartine van Kesteren
Semna van Ooy
Berry Dijkstra
Sannette Naeyé
Tomas Dirrix
Iris Hagel

FOTOGRAFIE
Wim Beishuizen i.s.m. Ruud Gort
Clemens Boon
Eric Hamelink
Johannes Schwartz
Tonny de Rover
Eliza Hicksdoor
Peter van der Heijden
makers / auteurs beschikbaar gestelde foto’s

VIDEO
Robert Rizzo

VERTALING
Jane Zuyl-Moores
Marianne Drewes

TEKSTREDACTIE/BEELDREDACTIE
Semna van Ooy
Peter van der Heijden t/m 2022

ONTWERP
75B

WEBITE
de Websitewinkel

PROJECTCOORDINATIE
Maaike Behm

WEBSITEBEHEER
Polle Koks

Deze website is tot stand gekomen mede dankzij subsidies van de Mondriaanstichting en het Stimuleringsfonds voor Architectuur.